Als een vreugdekreet door het boerenland klinkt het signaal uit de stoomfluit van de locomotief. We ruiken de geur van kolen op het vuur. De wagons zijn grondig gepoetst en gelakt. Peter en ik maken een reis met de stoomtram Hoorn-Medemblik om zo haar 50^e verjaardag te vieren.

Op het stoomtramstation in Hoorn feliciteer ik eerst directeur Renee van  den Broeke met de 50^e verjaardag van de stoomtram Hoorn-Medemblik. De liefde voor stoom zat er bij hem al jong in.
‘’Als jongen van veertien woonde ik in Amersfoort. Elke week ging ik naar de stoomtram Hoorn-Medemblik om vrijwilligerswerk te doen. Maar tja, wat wil je. Mijn vader werkte bij de spoorwegen en mijn moeder was een heuse stoomfanaat.’’

300 vrijwilligers bij stoomtram Hoorn-Medemblik

De liefde voor stoom straalt ook af van de vele vrijwilligers. ‘’We hebben maar liefst driehonderd vrijwilligers’’, vertelt Rene trots. Wat ze zoal doen? Ze stoken de vuren op, bewaken de overweg met een rode vlag, restaureren en doen nog veel meer.
Van hoofdconducteur en machinist tot haltechefs en gastvrouwen in Westfries kostuum hebben ze één ding gemeen: de liefde voor de stoomtram.
Dan klinkt er de stoomfluit. Het is tijd om in te stappen. Een vrijwilliger stookt in een gesloten boiler de vuren op en gooit er water overheen. Het sist. Er ontstaat stoom. Langzaam tuft de stoomtram Hoorn-Medemblik over het enkelspoor. ‘’Harder dan 30 kilometer rijden de stoomtrams niet,’’ zegt een vrijwillige medewerker.

Stoomtram Hoorn-Medemblik onthaasten op tramlijn uit 1887

Bij elke overweg springt de jongen uit de stoomtram om naar voren te rennen met in zijn hand een rode vlag. ‘’Daarmee houd ik het verkeer tegen. Ondanks het Andreaskruis rijden ze door zonder vaart te minderen.’’ De stoomtram sukkelt verder over de spoorbaan uit 1887 terwijl het verkeer raast over de binnenweg van nu.
Tijden veranderen. In het begin van de stoomtram gold een rit als uiterst gevaarlijk. Aan deze tijd herinnert de expositie ‘’Tijdlijn’’ op het stoomtramstation Hoorn. Namen als Goddeloze tol (bij Beesterwaag) en Gooische Moordenaar (bij Hilversum) deden het ergste vrezen. .

Rijden door het boerenland

We rijden verder langs velden vol rode en groen kool, sla en bloemkool. Bij Opperdoes poten ze aardappelen. ‘’Om al deze groenten te vervoeren legden ze destijds de stoomtram Hoorn-Medemblik aan,’’ vertelt de ‘‘vlagjongen’’.
Met iets van spijt in zijn stem vertelt hij verder. ‘’Totdat er vrachtwagens kwamen. Nu rijden wij er alleen nog de wagons van de stoomtram Hoorn-Medemblik. De locomotief NS 7742 Bello (1914) is de bekendste.’’
Haar naam dankt Bello aan de grote bel om de mensen te waarschuwen. Het oudste rijtuig is de locomotief 6513 uit 1887. Ze hebben een vierkante neus om zo de paarden geen schrik aan te jagen.

Stoomtram Hoorn-Medemblik: tramstations gerestaureerd en vol nostalgie

Intussen passeren we de stations Opperdoes en Twisk. Ze zijn geheel teruggebracht naar de tijd van toen evenals de overige stations aan de tramlijn Hoorn-Medemblik. Op het station Wognum-Nibbixoud stoppen we een kwartiertje voor een sanitaire stop, een kopje koffie, of iets anders. Intussen vult de stoker het water bij, ‘’want dat moet om de 14 kilometer gebeuren.’’ In totaal kost een rit Hoorn-Medemblik tweeduizend liter water en 250 kilo kolen.

Bakkerijmuseum Medemblik

Uiteindelijk komen we aan op stoomtramstation Medemblik. Het ligt pal bij het raadhuis waar een gratis pendeldienst door de stad wacht. Ze rijdt naar Kasteel Radboud, de Bijenstal, en het Stoommachinemuseum. Schuin tegenover het stadhuis bevindt zich het bakkerijmuseum de Oude Bakker, een familiebedrijf dat al driehonderd jaar bestaat. In 2017 won het de prijs voor ”het beste uitje van Nederland”.
Met zin in een kop koffie en iets lekkers lopen we naar het museum. Daar zien we locomotief Bello als suikerwerk. Jacco Spil won daarmee de eerste prijs van de bakkersvereniging de Vergulde Krakeling. Voor zijn boeiende en ruim overzichtelijke museum won hij op 8 augustus 2018 de eerste prijs van het RTL-tv programma ‘’Mijn zaak is de beste’’.
Het museum is ruim, overzichtelijk, en ambachtelijk. Ze maken er heerlijke bonbons en de gevulde koeken zijn een feest voor de smaakpapillen, Ook is dit museum leuk voor kinderen omdat er niet veel te zien valt maar ook veel te doen. Wat Peter en mij betreft is dat vooral genieten van het banketbakkersambacht.

Historische veerdienst Medemblik-Enkhuizen

Na dit bezoek lopen we naar de kade. Daar wacht de veerboot Medemblik-Enkhuizen. Het is het Motorschip Friesland uit 1955. Het ratelen van de tramwielen maakt plaats voor het glijden over het water, dat eens Zuiderzee heette.
In het Zuiderzeemuseum snuiven we de sfeer op van verdwenen maar hier bewaard gebleven vissersdorpen. We snuiven de sfeer van toen levendig gemaakt door acteurs verkleed als vissers en vissersvrouwen van toen.
Tenslotte nemen we de we NS-trein anno 2018 terug Hoorn. Voor slechts 2 euro per dag parkeerden we daar de auto op de parkeerplaats van het station van de stoomtram.

Tijdreis historische driehoek Hoorn-Medemblik-Enkhuizen

Leuk om te doen is het maken van de tijdreis Hoorn-Medemblik-Enkhuizen, te weten:
● Stoomtram Hoorn-Medemblik, een dagkaart kost €24,50
● Bakkerijmuseum Oude Bakker in Medemblik, ook voor kinderen leuk doe- en belevenismuseum;
● Historische veerboot de Friesland; veerdienst uit 1955 Medemblik- Enkhuizen, prijs inbegrepen in dagkaart.
● Zuiderzeemuseum Enkhuizen; in het buitenmuseum bleven oude vissersdorpen rondom de Zuiderzee bewaard.
● Leuk om te doen is ook een zeiltocht met de Willem Barentsz. Deze vertrekt vanuit het Zuiderzeemuseum naar Friesland.

Wist je dat?

Museumstoomtram Hoorn-Medemblik restaureert in het Bello Atelier twee authentieke rijtuigen van de ‘Bello-tramlijn’’ van Alkmaar naar Bergen aan Zee. Samen met locomotief NS 7742 Bello geniet dit ensemble de meeste prioriteit in het Nationaal Register Mobiel Erfgoed. Om dit rijdend op het spoor te brengen kost € 900.000, = euro. Daartoe werd  het Bello Erfgoed Fonds opgericht.

Tip voor een bijzondere treinreis: met de Rhaetische Bahn Zwitserland ontdekken.

Kijk voor meer informatie op de website van de stoomtram.