Graft-De Rijp, Mart van Hotel de Rijper Eilanden bracht leden van Hollandia Netwerk/PRET (Promotie Recreatie En Toerisme) in zijn oldtimer naar De Rijp en Graft. Rechts: Marianne Visser van KLaarwater met Mart, 3e van links Marjolijn van der Jagt, en anderen.
Graft-De Rijp zijn plaatsjes om verliefd op te worden. Met zijn rode daken en groene gevels lijkt het alsof de tijd in De Rijp stil stond. Terecht vierde koning Willem-Alexander hier in 2014 zijn eerste verjaardag als koning. Op 15 juni bezocht Hollandia Netwerk/PRET (Promotie Recreatie en Toerisme) Graft De Rijp.
Graft-De Rijp. Leden van Hollandia Netwerk met rechts Museumhotel de Rijper Eilanden.
Graft-De Rijp ligt ingeklemd tussen de Schermer en werelderfgoed De Beemster. In vroegere tijden kon het hier fel te keer gaan. Dan sloeg de storm brokken land weg en stroomde de Zuiderzee over. Daarom legden ze de zee droog. Het toezicht over de poldermolens kreeg Jan Andriaanszn Leeghwater (1575- 1650) uit De Rijp.
Graft-De Rijp: rijk door de haringvangst
Graft-De Rijp waren begin 17e eeuw welvarend dorpen dankzij de haringvisvangst op de Zuiderzee. Door het droogleggen van De Beemster ( 1612) en De Schermer (1633) verdween de vaarroute. Er kwam een einde aan de inkomsten. ‘’Gelukkig vonden de vissers een andere bron van inkomsten’’, vertelt Jaap Smit van VVV De Rijp. “En wel in de walvisvangst”.
Graft-De Rijp: Rechtestraat
Graft-De Rijp en de walvisvangst
In een oldtimerbus van hotel De Rijper Eilanden luister ik verbaasd naar het verhaal van Arie. Links en rechts zie ik alleen maar weiland. Voor me zie ik de rode daken van het aan het water gelegen plaatsje De Rijp. Het water lijkt me te klein voor de enorme kolossen van walvissen.
Hoe zit dat? Arie vertelt: ‘’De schepen konden niet tot hier varen. Ze bleven liggen in Zaandam. Schippers brachten met kleine schepen vooral walvisspek naar Graft-De Rijp. Rond 1680 bestond de walvisvloot uit 19 Groenlandvaarders.’’
Graft-De Rijp: gemoedelijk en authentiek
In De Rijp valt ons meteen de gemoedelijke en authentieke sfeer op. Schilderachtige huisjes, houten schuren, boerderijen en slootjes. Even verder zien we in de Rechtstraat op de daken een staak met daarop een adelaar en esculaap. Dit zijn de zogenaamde ‘‘makelaars’’. Even denk ik aan de uilenborden in Twente om geesten te verjagen.
In de Rijp duiden de ‘’makelaars’’ op de hoge status van de bewoners. Op de Rechtestraat 36 en 40 woonden de schrijfsters Betje Wolff en Aagje Deken. Na 4 ½ jaar verhuisden ze wegens ‘’de bedorven lucht van de traanrokerijen’’. In hun bagage stopten ze het manuscript van de roman ‘’Sarah Burgerhart.’’
Graft-De Rijp en Leeghwater
Leeghwater geniet uiteraard de hoogste status. Geboren in De Rijp ontwierp hij in 1630 het stadhuis. Nu geldt het stadhuis van De Rijp als een van de mooiste gebouwen van de Hollandse renaissance. Beneden is de Waag en huist de VVV. Het stadhuis kan je alleen met een groep bezoeken. Zoals nu met Hollandia Netwerk/PRET (Promotie Recreatie en Toerisme).
Graft-De Rijp, stadhuis De Rijp met daarachter het in 1660 voor handelaren gebouwde logement, thans hotel/restaurant Oudejans.
Twee haringen
Binnen in het stadhuis zien we in de houten vloer het wapen van De Rijp. Dat zijn twee gekroonde en gekaakte haringen. In de raadszaal staan op de stoelknoppen leeuwtjes. Twee van hen kijken naar buiten. Alsof ze willen zeggen: ‘’Blijf af van De Rijp.” ‘’Wellicht wijst het op het jaartal 1607. Toen maakte De Rijp zich los van het moederdorp Graft,” grapt de gids.
Rivaliteit in Graft-De Rijp
Intussen behoort Graft-De Rijp samen met enkele andere plaatsen tot de gemeente Alkmaar. Toch speelt er nog steeds iets van rivaliteit tussen Graft en De Rijp . Ook het stadhuis van Graft geldt als een van de mooiste gebouwen van de Hollandse renaissance.
Het stadhuis van Graft (1611) heeft drie trapgevels. Bovenop staan leeuwen met het wapen van prins Maurits (1567-1625). Op de gevelsteen zien we een schip. Qua stijl zou het ontworpen kunnen zijn door een leerling van Hendrick de Keijser. Of dat zo is, weten we niet zeker. Pal er naast bevindt zich een oude zerkenvloer van de voormalige Hervormde kerk van Graft.
Graft-De Rijp, gemeentehuis Graft
Tips
• Rondvaart door natuurgebied De Eilandspolder. Je vertrekt vanaf Hotel De Rijper Eilanden met een ook voor rolstoelen toegankelijke rondvaartboot. De schipper vertelt anekdotes en een stukje historie.
• ‘’Bram en Aagie’’, het kleinste snoepwinkeltje (1890) van Nederland. Ze verkopen hier allerlei soorten drop, spekjes en nog veel meer.
• Hotel De Rijper Eilanden in De Rijp. Dit is ook een boeiend museum van zowel modelbouw als old-timers?
• Kazen-en klompenmakerij Irene Hoeve in Katwoude. Meer dan 100 jaar oud.
Wist je dat?
Wist je dat de Rijp jaarlijks het drie Jannenfeest viert? Dit wegens de drie Jannen. 1) Jan Janszn Weltevree (1595-1657). Als gevangene van de koning van Korea werd hij diens adviseur. Jans standbeeld staat naast de Grote Kerk in de Rijp. Een kopie staat in Seoel (Korea).
2) Jan Boon Junior (1758-1847). Als laatste koopman en reder van De Rijp liet hij het plaatsje een enorme erfenis na. Zijn schilderij hangt in het gemeentehuis van De Rijp. 3) Jan Adriaenszn Leeghwater (1575-1650). Hij noemde De Rijp ‘’’het beste dorp van Holland’. Het troont als
een koningin temidden van haar jofferen.”
Wil je ook een keer ‘’het land van Leeghwater’’ bezoeken? Kijk dan op de website van ‘’het land van Leeghwater’’.