Doornburgh, over de historie van de oudste buitenplaats aan de Vecht

Doornburgh staat er in sierlijke letters boven de toegangspoort naar de buitenplaats. What is in  a name? Veel, want vroeger heette het landgoed Elsenburgh. Er veranderde wel meer. Zoals je zult lezen in dit artikel.

In de Nonnerie van buitenplaats Doornburgh schenken ze bieren van brouwerij De Vecht en van De Leckere
IIn ”De Zusters” van buitenplaats Doornburgh schenken ze bieren van brouwerij De Vecht en van De Leckere

Peter en ik rijden bij stralend weer naar de parkeerplaats van Doornburgh. We zijn niet de enigen. ‘’Vooral op zondag, is het bij ons druk’’ vertelde PR-medewerker Marije Liewens ons. ‘’Alleen dan serveert horeca De Zusters een uitgebreide lunch.’’

Buitenplaats Doornburgh en speciaalbier

Bij De Zusters bestellen we een bier van de in januari 2016 opgerichte brouwerij De Vecht. Ze maakt haar bieren met zo veel mogelijk grondstoffen uit de streek. Ook wil ze elke plaats aan de Vecht een eigen speciaalbier geven.
Daarmee is ze niet de eerste. In de 17e eeuw lagen er langs de Vecht verschillende brouwerijen wegens het slechte drink- en brouwwater in Amsterdam. Daarom hadden Maarssen, Loenen en andere plaatsen een brouwerij of op zijn minst een brouwer.
In Maarssen was Stoffel Joriaensz Quant als brouwer in dienst van de familie Vlooswijck. Dit Amsterdams regentengeslacht bezat destijds een hofstede en land in Maarssen (bron: oudschildregister van het Nederkwartier uit het jaar 1600).

Buitenplaats Elsenburg en Jan Claes van Vlooswijck

Na het genot van het speciaalbier Vreelandts Witje wandelen we naar de Vecht. Op de oeverwal liet Jan Claes van Vlooswijck destijds de hofstede Elsenburg bouwen. Hij was Amsterdam met  zijn stinkende grachten in de zomer meer dan zat. Liever verbleef hij in Maarssen.
Jan Claesz Vlooswijck  behoorde in 1631 tot de tien rijkste burgers van Amsterdam.  Als korenkoper en bevrachter verdiende hij een fortuin. Voortaan wilde hij genieten van het buitenleven.

Elsenburg aan de Vecht ibij Maarssen n 1719 (Amsterdams historisch archief)
Elsenburg aan de Vecht ibij Maarssen n 1719 (Amsterdams historisch archief)

Buitenplaats Doornburgh  en Joan Huydecooper

Tijden veranderen. Cultuur, handel en nijverheid namen toe. Amsterdam en Utrecht werden belangrijke handelssteden en de Vecht een belangrijke verkeersader. Tegelijkertijd nam de interesse voor het buitenleven toe.
Op dezelfde oeverwal langs de Vecht bouwde de rijke koopman en regent Joan Huydecooper (1541-1624)  rond 1655 zijn hofstede Doornburgh. Op de oeverwal tussen  Tientwech en Vecht lagen nu twee hofstedes: Elsenburgh en Doornburgh. Pal daarnaast lag de buitenplaats Goudenstein, nu het Museum van de Vechtststreek.  

Van boerendorp naar lustoord van buitenplaatsen

De Heerlijkheid Maarsseveen veranderde van een boerendorp in een lustoord van buitenplaatsen. Als een niet te stuiten makelaar realiseerde Huydecooper maar liefst veertig buitenplaatsen. Tijden veranderden. In 1810 kon de toenmalige bezitter van Elsenburg het onderhoud niet meer betalen. Hij stelde het huis te koop. Maar de volgende twee jaren kwam er niemand opdagen. Uiteindelijk liet hij de hofstede afbreken en verkocht de grond aan Willem Huydecooper, een nazaat van Joan.  

Buitenplaats Doornburgh met tuin in Engelse landschapsstijl, Maarssenin
Buitenplaats Doornburgh met tuin in Engelse landschapsstijl, Maarsseni

Doornburgh en de Engelse tuinarchitectuur

De malaise was ingetreden. Ook twee andere buitenplaatsen werden met de grond gelijk gemaakt.  Na de sloop van Elsenburgh werd het prachtige hek verplaatst naar het Zandpad. De naam Elsen maakte plaats voor Doorn. 
Joan stond voor de vraag: wat te doen met de braakliggende grond?  Dankzij tuinarchitect J.D. Zocher kwam er een Engelse landschapstuin.  Met de kenmerkende meanderende paden, glooiend, natuurlijk ogend landschap met prachtige vergezichten en verrassende doorkijkjes.

Doornburgh en de Reguliere Kanunnikessen van het Heilig Graf

Na het overlijden van de kinderloos gebleven Jan Huydecooper werd Doornburgh in 1912 verkocht aan Jan Peter van Voorst van Beest. Als echte heer van stand liet hij zich vervoeren in een rijtuig. Bij het voorbijgaan namen bewoners hun hoed af. Hij bleef er tot 1956 wonen.
Onder de indruk van dit statige gebouw wandelen we terug naar de Nonnerie. Het is tijd voor de lunch. Onder de arcades van het klooster nemen we plaats op een van de houten banken.
Voor ons ligt een tuin met bijzondere planten, vlinders en bijen. In gedachten hoor ik het prevelen van de Reguliere Kanunnikessen van het Heilig Graf.  In 1957 vestigden zij zich in Doornburgh. Hun orde werd in 1099 gesticht in de Kerk van het Heilig Graf te Jeruzalem.
Ze wilden het evangelie niet alleen beleven maar ook uitdragen in hun woord en levenswijze,  Ook boden ze gastvrijheid en bezinning aan hun gasten. Eerst verzetten de bewoners van Maarssen zich tegen hun komst. Later sloten ze de nonnen in hun hart als ‘’die lieve zusters.’’

Doornburgh, flesjes wijwater in de vorm van Maria herinneren me aan de lieve zusters van destijds? Maar waren ze blij geweest met deze wulpse dam? Expositie Het Wilde Oog
Doornburgh, flesjes wijwater in de vorm van Maria herinneren me aan de lieve zusters van destijds? Expositie Het Wilde Oog .

De Doornburgh, een Godsgeschenk

De Kanunnikessen van het Heilig Graf vonden in Doornburgh eindelijk rust. Opgericht in 1939 dwong de oorlog hen verschillende keren tot verhuizen. Ze kwamen terecht in ongeschikte vaak te krappe woningen. Totdat de orde de buitenplaats Doornburgh kocht. Ze zagen het als een Godsgeschenk.
Hier konden ze ten volle inhoud geven aan hun roeping. In Maarssen werden ze het bezielende middelpunt, Mensen kwamen er graag. Ze konden er hun verhaal kwijt aan luisterende oren. Ze vonden er steun en kracht.        
‘’Tot april 2017 was het klooster nog bewoond’[, zegt de jongen die ons een knappende Flammkuchen met geitenkaas brengt. ‘’Op het laatst waren er nog maar 3 of 4 nonnen.’’
Ik kijk naar de vele ramen van het klooster. In gedachte hoor ik weer de nonnen  bidden. Vertrouwende op God bevonden ze zich in de avondschemering van hun leven en van hun orde. Steeds meer mensen vielen om hen heen weg. Er kwamen geen nieuwe. Het klooster werd een sterfhuis.  

Doornburgh en de Meyer Bergman Erfgoed Groep

De Meyer Bergman Erfgoed Groep kocht in 2016 buitenplaats Doornburgh. Eerder kocht ze de Westergasfabriek en Paleis Soestdijk. Ze wil van Doornburgh een plaats maken waar kunst en wetenschap elkaar ontmoeten.
Sinds 2018 is het park vrij toegankelijk. In de priorij huist het restaurant De Nonnerie en organiseren ze tentoonstellingen en concerten. Ook kan je deelnemen aan een rondleiding.


De veldesdoorn van buitenplaats Doornburgh is maar liefst 20 meter hoog en kan driehonderd jaar worden
De veldesdoorn van buitenplaats Doornburgh is maar liefst 20 meter hoog en kan driehonderd jaar worden

Rondom Buitenplaats Doornburgh

Vechtstreeksmuseum Maarssen,  op een groot behangselschilderij zie je de vroegere Elsenburgh. 
●  De Zusters Reguliere Kanunnikessen van het Heiige Graf waren eerst niet welkom in Maarssen. De bewoners verzetten zich fel tegen de komst van het klooster. Later sloten ze de zusters in hun hart. Het deed pijn toen het klooster werd gesloten. De Historische Kring Maarssen wijdde een extra editie van haar blad aan de lieve zusters. 
● In de priorij is ook het restaurant De Zusters gevestigd waar bezoekers koffie kunnen drinken, lunchen en dineren. 
● Vlakbij Doornburgh bevindt zich kasteel De Haar. Marianne Visser van Klaarwater sprak met barones Alexandra van Zuylen van Nijevelt van de Haar.  
● De Meyer Bergmann groep is ook eigenaar van Paleis Soestdijk. De kunstschilder Rien Poortvliet kwam er vaak. Marianne Visser van Klaarwater sprak met de weduwe van Rien Poortvliet. 

Wist je dat?

De enorme veldesdoorn op Buitenplaats Doornburgh is genomineerd voor de jaarlijkse verkiezing van ‘De Boom van het Jaar’. Het SBNL Natuurfonds nomineerde diverse indrukwekkende bomen met een bijzonder verhaal. De veldesdoorn op Doornburgh is met 20 meter hoogte één van de grootste exemplaren in Nederland en is een onderdeel van de lange en groene geschiedenis van deze buitenplaats aan de Vecht. De boom is de enige genomineerde boom in de provincie Utrecht.

Kijk voor meer informatie, programma en toegangsprijzen de website van Buitenplaats Doornburgh.
Regelmatig geef ik tips voor een dagje uit of een paar daagjes weg. Voor de Stichting Promotie Recreatie En Toerisme (PRET) blog ik regelmatig over hun Hollandia Netwerk Bijeenkomsten. Deze belichten de toeristische en recreatieve mogelijkheden van een bepaalde locatie. Op 18 mei 2022 vierden ze in Leiden de 75e Hollandia Netwerk Bijeenkomst.


Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *